In geval u een belangrijke vraag en antwoord mist, kunt u dit aangeven via de Feedback button aan de zijkant van deze pagina, de redactie zal dit onderdeel van de website een aantal keer per jaar aanvullen met nieuwe vragen en antwoorden. Stel dringende vragen en medische vragen niet uit en vraag ze altijd aan uw behandelend arts. U kunt de vragen hier bekijken of zelf een vraag intypen om te kijken of uw vraag erbij staat.
Om de diagnose multipel myeloom te kunnen stellen, is uitgebreid onderzoek nodig. Denk hierbij aan:
In het bloed wordt onder meer gekeken naar het aantal witte bloedcellen, hemoglobinegehalte (Hb), nierfunctie, calciumgehalte, de concentratie van het M-proteïne en in de urine de eventueel aanwezige lichte ketens (ook wel Bence-Jones-eiwitten genoemd).
Voor het vaststellen van botaantasting wordt beeldvormend verricht, zoals röntgenonderzoek. Er wordt dan gekeken of er botafwijkingen in het skelet te vinden zijn.
Met beenmergonderzoek wordt onder meer het percentage plasmacellen bepaald en nagegaan of er woekeringen van plasmacellen zijn. Aan de hand van beenmergonderzoek zijn ook afwijkingen in het DNA van de kankercel te bepalen. Op basis daarvan is een voorspelling over het verloop van de ziekte mogelijk.
De symptomen waar naar wordt gekeken (en de oorzaken hiervan), worden – naar het Engels – CRAB-criteria genoemd. Mensen met multipel myeloom hebben meer dan 10% foute plasmacellen in het beenmerg, M-proteïne in het bloed en meestal 1 of meer van onderstaande CRAB-criteria (C=calcium (kalk), R= renal (nieren), A=Anemia (bloedarmoede), B=bone (bot)). Lees meer op het onderdeel: wat zijn de symptomen?
Calcium
Bij multipel myeloom is het mechanisme dat zorgt voor aanmaak (osteoblasten) of afbraak van botten (osteoclasten) niet in evenwicht, waardoor er meer bot wordt afgebroken dan wordt aangemaakt. Hierdoor komt er een verhoging van kalk (calcium) in het bloed. Het calcium, maar ook het M-proteïne, kan in de nieren neerslaan en daarmee nierschade aanrichten; personen met deze klachten kunnen daardoor ook last krijgen van de zenuwen in de handen of voeten. Bijvoorbeeld een tintelend of branderig gevoel van vingers of tenen (perifere neuropathie). Alle symptomen die met een te hoog calciumgehalte (hypercalciëmie) gepaard gaan, kunnen zich voordoen bij multipel myeloom.
Nierproblemen
Door veel calcium in het bloed en door de M-proteïne kunnen de nieren problemen krijgen. Dit kan leiden tot onder andere blaasproblemen, jeuk, dorst, vocht in de voeten en benen en problemen in de vochthuishouding. Alle symptomen die ontstaan door slechte nierwerking kunnen zich voordoen bij multipel myeloom.
Bloedarmoede
Door de woekering van myeloomcellen, is er minder ruimte om andere bloedcellen te maken zoals bloedplaatjes en rode- of (gezonde) witte bloedlcellen. Dit veroorzaakt bloedarmoede. De bloedarmoede zorgt voor een verlaagde weerstand tegen infecties doordat er te weinig witte bloedlichaampjes in het lichaam zitten en geeft moeheid, spierkrampen en/of duizeligheid doordat er te weinig rode bloedlichamen in het bloed zitten die het zuurstof naar de spieren en organen kunnen vervoeren. Alle symptomen die ontstaan door bloedarmoede kunnen zich voordoen bij multipel myeloom.
Botproblemen
Er wordt meer bot afgebroken dan er wordt aangemaakt. Dit zorgt voor zwakke delen in het bot, waardoor de botten makkelijker breken. De algehele botafbraak wordt ook wel osteoporose genoemd. Ook kunnen myeloomcellen zich op of tegen het bot ophopen, wat voor grote problemen kan zorgen. De afbraak van het bot kan heel pijnlijk zijn, botpijn komt veel voor bij multipel myeloom. Ook kan het zijn dat botten makkelijk breken of ruggewervels inzakken. Alle symptomen die gepaard gaan met botschade kunnen zich voordoen bij multipel myeloom.
Bronnen:
Anderson KC. Oncology 2011;25(Suppl 2):3–9
Greer JP. Wintrobe’s Clinical Hematology. 12th ed. Philadelphia: Wolters Kluwer, 2009
NCCN Guidelines for Patients. Multiple Myeloma. Version 1.2014
Silberman J, Lonial S. Hematol Oncol 2008;26:55–65
https://www.hematon.nl/14310/web/files/document/2/6/26178.pdf
https://hematologiegroningen.nl/patienten/content/3Kahler.htm#PID_d1e124
Ina Bogers, Mevrouw Kahler, pagina 8